โครงการเครือข่ายข้อมูลผู้หญิง (พศ.2539-2542)

มีวัตถุประสงค์ เพื่อรวบรวมสถานการณ์ปัญหาที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน

จากมุมมองและความรู้สึกของวัยรุ่นเอง เพื่อเป็นข้อมูลในการผลิตสื่อสำหรับวัยรุ่น

กลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วมในค่ายฯ เป็นวัยรุ่นทั้งจากชุมชนแออัดในเมือง และชนบท ทำให้บรรยากาศในค่ายแต่ละครั้งแตกต่างกันไป โดยแต่ละค่ายมีสมาชิกเข้าร่วมประมาณ 15-25 คน ใช้เวลา 3 วัน 2 คืน เพื่อให้วัยรุ่นได้ทำความรู้จักกัน และสร้างความคุ้นเคยกับเจ้าหน้าที่มูลนิธิฯ

ในการจัดค่ายผลิตสื่อสำหรับวัยรุ่น

มูลนิธิฯ ได้รับความร่วมมือจากอาสาสมัครในหมู่บ้าน และจากองค์กรต่าง ๆ ที่ทำงานกับกลุ่มเยาวชน ร่วมคัดเลือกเด็กผู้หญิงอายุ 13-17 ปี มาเข้าร่วมในค่ายฯ

การจัดค่ายผลิตสื่อสำหรับวัยรุ่นช่วงแรกมีชื่อว่า รู้เท่าทันการเอาเปรียบทางเพศ เป็นการพูดคุยและให้ข้อมูลเกี่ยวกับการเอาเปรียบทางเพศในรูปแบบต่าง ๆ ได้แก่ การข่มขืน ลวนลามทางเพศ ปัญหาท้องนอกสมรส

ในค่ายนี้ มีการจัดกิจกรรมและใช้สื่อ เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ข้อมูล ด้วยบรรยากาศที่เป็นกันเอง เช่นการเล่นละคร การแสดงบทบาทสมมติ การใช้แผ่นภารเล่าเรื่อง สลับกับเกมต่าง ๆ ตลอดจนมีการใช้กิจกรรมกลุ่มย่อย เพื่อให้น้อง ๆ สามารถพูดคุยแลกเปลี่ยนกัน ก่อนนำเสนอในกลุ่มใหญ่ และยังมีการสอนศิลปป้องกันตนในยามคับขันอีกด้วย

น้อง ๆ วัยรุ่นยังได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์ที่เคยพบเห็น การเอาเปรียบทางเพศในหมู่บ้านและทัศนคติของชุมชน ที่มีต่อปัญหานี้ หลังจากนั้นได้ร่วมกัน แสดงความคิดเห็นถึง รูปแบบการให้ข้อมูลแก่วัยรุ่น เพื่อสามารถป้องกันตนเองและแก้ไขปัญหา หรือให้คำปรึกษากับเพื่อน ๆ ได้

นอกจากนั้น น้อง ๆ ในค่าย ก็ได้ระดมคำถามที่อยากรู้เกี่ยวกับเรื่องเพศ และความรัก รวมถึงปัญหาอื่นๆ อีกมากที่ไม่กล้าถามจากผู้ใหญ่ ซึ่งปัญหาเหล่านี้เองที่เป็นแนวทางในการเตรียมจัดค่ายครั้งต่อมา

จากค่ายช่วงแรกนี้ มูลนิธิฯ ได้รวบรวมข้อมูลและสภาพปัญหา จัดทำเป็นคู่มือวัยรุ่นฉบับทดสอบขึ้นโดยใช้ชื่อว่า

คู่มือวัยรุ่น รู้เท่าทันการเอาเปรียบทางเพศ เพื่อให้สมาชิกค่าย นำไปทดสอบกับเพื่อน ๆ และเมื่อมูลนิธิฯ จัดค่ายช่วงที่สอง น้อง ๆ ก็ได้กลับมาสะท้อนความคิดเห็นที่เพื่อน ๆ มีต่อคู่มือวัยรุ่นฉบับนี้

ในค่ายช่วงที่สอง มีชื่อว่า “วัยรุ่นกับการรู้จักตนเอง”

วัยรุ่นในค่ายส่วนใหญ่ยังเป็นกลุ่มเดิมแต่ดูเหมือน บรรยากาศจะค่อนข้าง คึกคักมากกว่า เพราะวัยรุ่นมีความคุ้มเคยและสนิทสนมกันมากขึ้น อีกทั้งเนื้อหาในค่ายครั้งนี้ เป็นเรื่องลับเฉพาะสำหรับวัยรุ่นจริง ๆ เริ่มด้วยกิจกรรมแรก ที่ช่วยให้น้อง ๆ ในค่ายได้รู้จักตนเอง

โดยการค้นหาค่านิยมที่คิดว่ามีความสำคัญในชีวิต และรู้จักการเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกาย และจิตใจเมื่อเข้าสู่วัยรุ่น กิจกรรมต่อมา ก็คือ การเปิดเผยความลับโดยให้น้อง ๆ ทุกคน เขียนเล่าถึงปัญหาหนักอกก่อนที่จะนำเล่าให้เพื่อน ๆ ฟังอีกครั้ง เรื่องที่เขียนถึงมากที่สุดก็คือ ความรัก การมีแฟน การปรับตัว ความขัดแย้งกับเพื่อน และปัญหาครอบครัว น้อง ๆ หลายคนเคยมีปัญหาร้ายแรง เช่น หนีออกจากบ้าน ขัดแย้งกับคนในบ้าน รู้สึกไม่ดีกับตนเอง จนถึงคิดฆ่าตัวตาย

แต่ในกิจกรรมนี้ เมื่อน้อง ๆ ได้ระบายความรู้สึกออกมา และรู้ว่าคนอื่นก็มีปัญหาเหมือนกัน จึงทำให้น้อง ๆ มีความสบายใจ และมีความเข้าใจต่อปัญหาที่เกิดกับวัยรุ่นมากขึ้น

……………………………………………………………………………………………………

ในค่ายฯ มีคำถามมากมายที่กระตุ้นให้น้อง ๆ คิด และเรียนรู้ถึงทัศนคติต่าง ๆ

ในสังคม และสถานการณ์สมมติ เพื่อให้น้อง ๆ เรียนรู้การตัดสินใจที่ถูกต้องและเรียนรู้การรับผิดชอบตนเอง

การพูดคุยเรื่อง “ความรัก” และ “เพศสัมพันธ์” เป็นหัวข้อที่สมาชิกในค่าย ให้ความสนใจเป็นพิเศษเนืองจากเป็นเรื่องที่ใกล้ตัววัยรุ่นที่สุดนั่นเอง น้อง ๆ บางคนบอกว่า เป็นเรื่องที่อยากรู้แต่ไม่เคยได้รับข้อมูลมาก่อน

ทั้งจากโรงเรียนและทางบ้าน มูลนิธิผู้หญิง ต้องขอขอบคุณ น้อง ๆ ทุกคนที่เข้าร่วมในค่าย

คำถามและข้อสงสัยที่ได้พูดคุยกันนับเป็นข้อมูลที่มีประโยชน์อย่างยิ่ง ในการเป็นแนวทางจัดทำคู่มือวัยรุ่นเล่มนี้

สำหรับน้อง ๆ ที่ได้อ่านคู่มือวัยรุ่นนี้ ตลอดจนหน่วยงานต่าง ๆ ที่มีโอกาสนำคู่มือวัยรุ่นนี้

ไปเผยแพร่แก่กลุ่มวัยรุ่นกลุ่มต่าง ๆ หากมีความคิดเห็นหรือข้อเสนอแนะอื่นใด สามารถส่งข้อคิดเห็นมาที่มูลนิธิฯ ได้ตามที่อยู่ในคู่มือนี้ เพื่อมูลนิธิฯ จะได้นำมาปรับปรุงแก้ไขในการจัดพิมพ์ครั้งต่อไป